ប្រវត្តិអ៊ីនធឺណេត

ប្រ​វត្តិ​នៃ​​អ៊ីន​ធឺ​ណេត​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​នៅ​ក្នុង​ទស្សវត្ស​ឆ្នាំ​​ ១៩៥០​ និង​ឆ្នាំ​១៩៦០​ ជា​មួយ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ នៃកុំព្យូទ័រ​ ។ ​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​នេះ​ជា​មួយ​ និង​ការ​​ទំនាក់ទំនង​មួយ​ទល់​នឹងមួយ​ រវាង កុំព្យូទ័រមួយទៅកុំព្យូទ័រមួយ​ , ហើយ​បាន​ពង្រីក​ ទៅ​ជាកា​រ​ភ្ជាប់​មួយ​ទៅមួយរវាង​ កុំព្យូទ័រហើយនិងប្រពន្ធ័ស្រាវជ្រាវបានយ៉ាងរហ័ស សំនុំបានបិទនូវបណ្ដាញដូចជា ARPANET Mark នៅឯ​ NPL ក្នុង ចក្រភពអង់គ្លេស​ CYCLADES,គុណូបបណ្ដាញ,ធីមណេត, និងតេលេណេត ត្រូវបាន​អភិវឌ្ឍ​នៅចុងទស្សវត្ស ឆ្នាំ ១៩៦០ និងដើមទស្សវត្ស ឆ្នាំ១៩៧០​ ការប្រើពិធីសារផ្សេងគ្នា។ ARPANET គឺវានៅដោយឡែកពីគ្នា ក្នុងការនាំទៅរក ការអភិវឌ្ឍន៍ នៃពិធីសារ សំរាប់បណ្ដាញ​អ៊ីនធើណេត ,ដែលបំបែកបណ្ដាញពហុគុណ អាច ចូលរួមទាំងអស់គ្នា ពីបណ្ដាញមួយទៅបណ្ដាញមួយ។ វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិ ស្ទានហ្វត (Stanford) ឡានដឹកជញ្ជូនឯកសារ ជាវិធីសាស្ត្រលើកដំបូងបី។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៨២សារ​របស់អ៊ីនធើណេត​ (TCP/IP)ត្រូវបានធ្វើអោយបមាណីយកម្ម ហើយនិង​ គំំនិតនៃ បណ្ដាញពិភព​លោក​ដ៏​ទូ​លាយ​​ នៃ ការដាក់ខ្សែប្រទាក់គ្នា របស់បណ្ដាញ​ TCP/IP ត្រូវបានស៊កបញ្ចូល​។ ការស៊កចូលទៅ ARPANET បានពង្រីកក្នុងឆ្នាំ ១៩៨១ នៅពេលមូលនិធិវិទ្យាសាស្ត្រជាតិ(NSF) បានអភិវឌ្ឍបណ្ដាញវិទ្យាសាស្ត្រកុំព្យូទ័រ (CSNET) ហើយចាប់ផ្ដើមក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៨៦ក្នុងពេលដែល NSFNET បានតៀបចំស៊កទៅក្នុង ទីកុំព្យូទ័រធំ ក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិច​ ពីការស្រាវជ្រាវនិងការរៀបចំការអប់រំ​​​។​អ្នក​ ផ្ដល់សេវាកម្មខាងជំនួញអ៊ីនធើណេត​ (អាយ អែស ភី អែស) បានបង្ហាញនៅក្នុងទស្សវត្សឆ្នាំ១៩៨០ និងទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៩០ ។ ARPANET បានដាក់អោយប្រើការនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ ។អ៊ីនធើណេតត្រូវបានគេយកវាធ្វើជាជំនួញក្នុងឆ្នា១៩៩៥ ពេល NSFNET ត្រូវ បានដាក់អោយប្រើការ,ការផ្លាស់ប្ដូរ​ ការកំនត់ចុងក្រោយ លើការប្រើបា្រស់អ៊ីនធើណេតសំរាប់ជាចរាចរណ៍ជំនួញ ។ មូស៊ីឡា ហ្វាយអឹហ្វក់ (Mozilla Firefox) និង អ៊ីនធើណេតអ៊ិចហ្លរឺរ (Internet Explorer) ជាគេហទំព័រ ដែលគេ និយមប្រើជាងគេ នៅលើពិភពលោកនេះ​ តាំងពីពាក់កណ្ដាលទស្សវត្ស ឆ្នាំ១៩៩០ អ៊ីនធើណេត មានការប៉ះទង្គិចយ៉ាងខ្លាំង ទៅលើវប្បធម៌និង ជំនួញ,រួមបញ្ចូលទាំងការ​កើតឡើង នៃការទំនាក់ទំនងយ៉ាងឆាប់រហ័ស តាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិច​, សារឆាប់រហ័ស ,សំលេង តាមសារអ៊ីនធើណេត​ (វី អូ អែល ភី)​ "ទូរសព្ទ័",ទំនាក់ទំនងតាមរយៈវីឌីអូទៅវិញទៅមក​​ ,និងពិភព ធំទូលាយ នៃការទាក់ទង​ ជាមួយាការពិភាក្សា​ សមោសរដ្ឋ​, ប្លក់ ,បណ្ដាញទំនាក់ទំនង ,ហើយនិងការបើកទីកន្លែង សំរាប់ទីផ្សារ។ ការស្រាវជ្រាវ និងការអប់រំសហគមន៍ បន្ត ទៅរកការអភិវឌ្ឍន៍និង​ប្រើបណ្ដាញអោយរីកចំរើនទៅមុខ ដូចជាNSF គឺវាមានល្បឿនខ្ពស់ បណ្ដាញសេវាកម្មរឹងមាំ ​។​ចំនោមការកើនឡើង នៃទិន្នន័យ ត្រូវបានបញ្ជូនល្បឿនខ្ពស់ទៅៗលើបណ្ដាញសរសៃអុបទិក ​នៅកំរិតមួយជីហ្កាបៃក្នុងមួយវិនាទី ,១០ ជីហ្កាបៃ ក្នុងមួយវិនាទីឬ ក៏ច្រើនជាងនេះ ។អ៊ីនធើណេតនៅតែបន្តលូតលាស់ ,បន្តការលូតលាស់ធំជាងមុន នៃការទទួលពត៌មាន និង​ចំនេះដឹង មុខជំនួញ ,ការកំសាន្ត និងបណ្ដាញសង្គម។ វាត្រូវបាន​ ប៉ាន់ស្មានថា ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ អ៊ីនធើណេត ប្រើតែ១% ប៉ុណ្ណោះនៃការស្រាវជា្រវ ពត៌មានឆ្លងតាមទូរគមនាគមន៍ទៅវិញទៅមក ,ដោយ២០០០​​​តួរលេខនេះបាន លួតប្រហែល ៥១% ហើយនិង ឆ្នាំ២០០៧ ជាង៩៧% ដែលការទំនាក់ទំនង គ្នាទៅវិញទៅមកការផ្ដល់ពត៌មាន តាមអ៊ីនធើណេត។

ការរៀបចំជាមុន

អ៊ីនធើណេតមានអ្នករៀបចំទុកជាមុន​ ដែលបានកំនត់ថ្ងៃខែ ក្នុងសត្សវត្សទី១៩ ,ជាពិសេស ប្រពន្ធ័ទូរលេខ ,មុនសត្សវត្សនេះទៅទៀតអ៊ីនធើណេតបានក្លាយជា ការប្រើប្រាស់មួយដ៏ធំទូលាយ ក្នុងពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ ទស្សវត្សឆ្នាំ១៩៩០ ។គំនិតនៃ ការទំនាក់ទំនងទិន្នន័យ - ការបញ្ជូនទិន្នន័យរវាងពីរកន្លែងផ្សេងៗគ្នា,ភ្ជាប់តាមរយៈអសនីចុម្ពិត ជាមធ្យម ,ដូចជាវិទ្យុ ខ្សែអគ្គិសនីមួយ - ការបង្ហាញ កុំព្យូទ័រមុនកាលកំនត់។ ដូចជាប្រពន្ធ័ទំនាក់ទំនង ជា​តួរយ៉ាង​ការកំនត់ពីទំនាក់ទំនងមួយទៅមួយ រវាង ឧបាយ កលពីរចុងក្រោយ។ប្រពន្ធ័ទូរលេខ និង​ម៉ាស៊ីនទូរលេខអង្គុលីលេខ អាច ចាត់ទុកជា ការរៀបចំគំរោងទុកជាមុន នៃការ​ទំនាក់ទំនងដ៏ល្អនេះ។កុំព្យូទ័រ បានប្រើយ៉ាងឆាប់រហ័ស​ ក្នុងប្រពន្ធ័បច្ចេកវិទ្យា ក្នុងពេលដែលការទំនាក់ទំនងបានអនុញ្ញាតិ រវាង ការអនុវត្តន៍ចំនុចកណ្ដាលនៃក្រុម និង​ តំបន់ នៅខាងចុង​ ។ នៅពេលបច្ចេកវិទ្យា បានវិវត្តន៍ ,ប្រពន្ធ័ថ្មី បានបែងចែក អោយការទំនាក់ទំនង កាន់តែឆ្ងាយទៅៗ (សំរាប់ចុងម្ខាងទៀត) រឺក៏ ល្បឿនខ្ពស់ (សំរាប់បែងចែក​ប្រពន្ធ័អ៊ីនធើណេតតាមខ្សែ)ដែលវាមានសារសំខាន់សំរាប់ប្រពន្ធ័មែនហ្វែមកុំព្យូទ័រ ។ការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះ វាជា លទ្ធភាពការផ្លាស់ប្តូរ ទិន្នន័យ ( ដូចជា សំណុំរឿង​ច្រើន)រវាងកុំព្យូទ័រផ្សេងៗ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការទំនាក់ទំនងពីមួយទៅមួយ ត្រូវបានកំនត់,ពេលដែលវាមិនអនុញ្ញាតិ សំរាប់អោយយើង ទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ រវាងការរំលោភ បំពានទៅលើប្រពន្ធ័ផ្សេង, ការទាក់ទងជាការសំខាន់ណាស់។ បច្ចេកវិទ្យាចាត់ត្រូវបានចាត់ទុកជា ការទាក់ទងដែលជៀសមិនរូច វាសំខាន់សំរាប់ខាង​ យុទ្ធិសាស្ត្រសំរាប់ទាហានប្រើប្រាស់ផងដែរ,ពីព្រោះវាគ្មានការផ្លាស់ប្តូរគ្នាសំរាប់ការទំនាក់ទំនងក្នុងករណីវាយប្រហារ នៃក្រុមទាហាន។ ក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៦២ , ឡៃគ្លីដឺរ៍ និង វែលដិន ខ្លាក បានបោះពុម្ពផ្សាយ ក្រដាស ការទំនាក់ទំនងកុំព្យូទ័រ តាមអ៊ីនធើណេត វាជា ពិពណ៍នាជាលើកដំបូង នៃ បណ្ដាញទៅថ្ងៃ​អនាគត។

ក្នុង ខែតុលាឆ្នាំ១៩៦២ , ឡៃគ្លីដឺរ៍ ត្រូវបានជួលដោយ ចេក រូអ៊ីណា ជា នាយក នៃ ការិយាល័យ វិធីអភិវឌ្ឍន៍ ពត៌មានដែលកើតឡើងថ្មីៗ (អាយ ភី ធី អូ) ជាមួយនឹង​ ដាផា ,ជាមួយអាណត្តិ ដើម្បីទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងផ្នែកការពារ ផ្នែកសំខាន់នៃកុំព្យូទរ័ នៅឯ ភ្នំឈី យីន​ នៅសហរដ្ឋ , ពហុកោណ , និង អែស អេ ស៊ី អេច ឃ្យូ ។ ដែលនោះគាត់បាន កំនត់ទ្រង់ទ្រាយ ក្រុមជាផ្លូវការមួយ ជាមួយ ដាផា ជា ការ​ស្រាវជ្រាវកុំព្យូទរ័ឆ្ងាយៗ ។គាត់បាន ចាប់ផ្ដើម ដោយការសរសេរ ពិពណ៌នា រៀបចំបណ្ដាញទៅ​ជា បុគ្គលិក អា ភី ធី អូ ,អ្នកដែលគាត់បានហៅថា"សមាជិកសាខា នៃ បណ្ដាញកុំព្យូទ័រ ផ្កាយ"។ពេលដែលផ្នែកមួយ នៃពត៌មាន អភិវឌ្ឍន៍​មុខងារការិយាល័យ ,បណ្ដាញបីដែលនៅនាយម្ខាងទៀត បានដាក់ៈមួយសំរាប់អភិវឌ្ឍន៍សារជីវកម្មក្នុង សាន់តាម៉ូនីកា,មួយសំរាប់គំរោងGenie នៅឯសកលវិទ្យាល័យ​កាលីហ្វញ៉ា ,ប៊ើកឃ្លីតលី​ហើយមួយទៀត សំរាប់គំរោងប្រពន្ធ័ចែកចាយ ដែលមានភាពត្រូវគ្នា នៅក្នុងរដ្ឋម៉ាសាឈូសេត នៃវិទ្យាស្ថាន បច្ចេកវិទ្យា(អែម អាយ ធី)។ឡៃគ្លីដឺរ៍ បានពិសោធន៍សំរាប់បណ្ដាញ​ដែលមានភាពជាក់ស្ដែង ឃើញច្បាស់នៃប្រភព មូលហេតុនេះ។

កុំព្យូទ័រនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយ ស៊ើន ធីមប៊ើនែស្លី នៅស៊ើន ហើយក៏បានក្លាយជា ការប្រើប្រាស់លើកដំបូងនៅលើពិភពលោក "សំរាប់ស្ថាននីយ៍ទាំងបីនេះ ,ខ្ញុំបានកំនត់ជំហានបីផ្សេងៗគ្នា នៃការប្រើប្រាស់ទីបញ្ជាការ។ ដូច្នេះប្រសិនបើខ្ញុំនិយាយតាមអ៊ីនធើណេត ជាមួយអ្នកដទៃ ទៀត នៃឯ អែស ឌី ប៊ី និង ខ្ញុំចង់និយាយទៅនរណាម្នាក់ដែលខ្ញុំបានដឹង ថានៅ ប៊ើកគ្លីលី រឺក៏អែម អាយ ធី , ខ្ញុំត្រូវតែទទួលពី អែស ឌី ប៊ី ,ទៅនាយឆ្ងាយៗផ្សេងៗទៀតនិងទទួល ការជួបជាមួយពួកគេ​ ។​ខ្ញុំបាននិយាយ ,វា ជាការជាក់ស្ដែង នូវអ្វី ដែលបានធ្វើ( ប៉ុន្តែ ខ្ញុំមិនចង់ធ្វើវាទេ )​​ ប្រសិន បើអ្នកមានស្ថាននីយ៍បីទាំងនេះ ,នោះគួរតែជា ស្ថាននីយ៍ ដែល ជាកន្លែងដែលអ្នកចង់ទៅ កន្លែងដែលអ្នកធ្វើការទាក់ទងពីកុំព្យូទ័រមួយទៅកុំព្យូទ័រមួយ ។​

ប្រពន្ធ័ទូរសព្ទ័និងអ៊ីនធើណេត

​ ទូរសព្ទ័ចលត័លើកដំបូងដែលអាចភ្ជាប់អ៊ីនធើណេតបានគឺជាប្រភេទទូរសព្ទ័ ណូគារ៩០០០ ,​ដែលបានបង្កើតនៅក្នុងប្រទេស ហ្វ៉ាងឡង់ ក្នុង​ឆ្នាំ​ ១៩៩៦ ។​ ភាពសំរេចបាន​នៃ​សេវាកម្មអ៊ីនធើណេត​អាចឈានទៅដល់ទូរសព្ទ័ចលត័​ ដែលមានដែនកំណត់ រហូតដល់តំលៃ​ធ្លាក់ចុះ​ ពី​គំរូ ស្តង់ដារ​​និង​អ្នកផ្ដល់បណ្ដា​ញ​ចាប់ផ្ដើម ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ ប្រពន្ធនិង​សេវាកម្ម​អោយដំណើរការទៅយ៉ាងស្រួល​លើប្រពន្ធទូរសព្ទ័ ។ អែន​ ធី ធី ដូខូម៉ូក្នុងប្រទេសជប៉ុន បានបង្កើតសេវាកម្មអ៊ីណធើណេត​ចលត័លើកដំបូង ,អាយ ម៉ូត​​ ,ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩​ហើយនេះត្រូវបានគេចាត់ទុកជា កំនើត​នៃសេវាកម្មអ៊ីនធើណេតចលត័ ។ក្នុងឆ្នាំ២០០១ ប្រពន្ធអ៊ី ម៉ែល ទូរសព្ទ័ចលត័ដោយការស្រាវជ្រាវក្នុងចលនាសំរាប់ ផលិតផល​ ប្លែកបឺរី របស់ពួកគេ​ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅអាមេរិក។សេវាកម្មអ៊ីនតាមទូរសព្ទ័ជាច្រើនធ្វើការប្រើ​​ វ៉ែប។ការលូតលាស់នៃសេវាកម្មទូរសព្ទ័ចលត័​ជាអាទិភាពដំបូង នៅអាស៊ាននិង​ជប៉ុន​,​កូរ៉េខាងត្បូង​និង​តៃវ៉ាន់ហើយឆាប់ៗនេះ នឹងស្វែងរក​​នូវប្រភពនៃការប្រើអ៊ីនធើណេត​ដោយទូរសព្ទ័​។ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស​ ដូចជា ឥណ្ឌា,​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង​,កេនយ៉ា,​ភីលីពីន​​ និង​ប៉ាគីស្ថាន​ ទាំងអស់រាយការណ៍ថា ភាពចំបងនៃការប្រើអ៊ីនធើណេតតាមទូរសព្ទ័ចលត័ ច្រើនជាង​តាមកុំព្យូទរ័ ។